Nhắc đến việc lưu trữ dữ liệu trong máy tính, không thể nào bỏ qua tên gọi của một bộ phận quan trọng như ổ cứng. Vậy, hãy cùng Điện máy XANH tìm hiểu xem tuổi thọ ổ cứng HDD thường bao lâu, và khi nào chúng ta cần phải thay nó?
Ổ cứng truyền thống HDD, viết tắt của Hard Disk Drive, là thiết bị để lưu trữ dữ liệu trên bề mặt tấm dĩa tròn – được làm bằng nhôm (hoặc gốm, thủy tinh) và có phủ vật liệu từ tính.
1Tuổi thọ ổ cứng HDD bao lâu?
Trung bình tuổi thọ của ổ cứng HDD kéo dài khoảng 6 năm nhưng không ai có thể biết được chính xác cụ thể thời gian của tuổi thọ ổ cứng hdd là bao lâu. Vì tùy thuộc vào điều kiện và thói quen sử dụng của mỗi người, mà thời gian sử dụng ổ cứng này khác nhau, vài ngày và thậm chí lâu đến 3 năm, 5 năm hoặc 7 năm.
Theo kết quả thống kê của công ty sao lưu trực tuyến Backblaze, thì trong khoảng 18 tháng đầu kể từ khi mới sử dụng ổ cứng, chúng sẽ hoạt động tốt tầm khoảng 92%, nhưng con số này sẽ bị giảm dần theo thời gian như sau 3 năm chẳng hạn thì hoạt động tốt ở mức 90%.
Xem thêm: Tìm hiểu về ổ cứng HDD và SDD
2Tuổi thọ ổ cứng HDD phụ thuộc vào yếu tố nào?
Thời gian sử dụng ổ cứng HDD có bền lâu hay không, phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, có thể tạm chia thành 3 nhóm như sau:
Quá trình sản xuất
Các linh kiện, thiết bị điện tử nào khi đưa đến tay người tiêu dùng đều có thể bị lỗi do sai sót từ khâu sản xuất. Tỉ lệ mắc lỗi nhóm này gây ra chiếm khoảng 5,2% trong khoảng thời gian 1,5 năm đầu sử dụng ổ cứng.
Vì thế, ổ cứng HDD thay vì có độ bền vài năm như dự đoán trước, thì tuổi thọ có thể chỉ được vài tháng, ngắn hơn nhiều so với dự đoán.
Yếu tố ngẫu nhiên về môi trường
Tỉ lệ lỗi do yếu tố ngẫu nhiên xung quanh về điều kiện môi trường (như nhiệt độ, độ ẩm, không gian, điện áp,…) thường dưới 1,4% trong khoảng 1,5 năm đầu sử dụng ổ cứng HDD.
- Nhiệt độ
Nếu đặt máy ở những nơi có nhiệt độ cao và bụi bẩn, thì phần nhiệt lượng được ổ cứng HDD tỏa ra khi hoạt động sẽ không có chỗ thoát ra ngoài, làm ảnh hưởng đến các kinh kiện điện tử bên trong, dẫn đến tuổi thọ ổ cứng bị giảm.
- Điện áp bất ổn, chập chờn
Mạng lưới điện chập chờn khiến bạn khó kiểm soát và tránh được, đây cũng là yếu tố ảnh hưởng đến tuổi thọ ổ cứng. Việc tăng hay giảm điện áp một cách đột ngột đều làm ảnh hưởng đến thời gian sử dụng ổ cứng, đều có khả năng gây hư hỏng các linh kiện phần cứng bên trong laptop.
- Không gian
Nhiều người không để ý đến khu vực đặt ổ cứng, như kiến cũng là nguyên nhân làm giảm tuổi thọ ổ cứng HDD. Chúng sẽ chui vào ổ cứng, cắn nát đệm cao su hoặc làm xước bề mặt đĩa, thậm chí gây chập cháy mạch bên trong.
Tác động vật lý trong quá trình sử dụng
Nhóm yếu tố này thường mang lại tỉ lệ mắc lỗi hằng năm tăng lên 11,8% sau thời gian 3 năm sử dụng ổ cứng. Hầu như, đến giai đoạn này, tuổi thọ ổ cứng HDD bắt đầu giảm dần, các linh kiện điện tử của ổ cứng phải xoay chuyển, khởi động rất nhiều lần trước khi chính thức ngừng hoạt động hoàn toàn.
- Bị rơi, va đập
Việc làm rơi, va đập máy tính cũng là nguyên nhân làm giảm tuổi thọ ổ cứng. Vì phần đầu đọc dễ bị hỏng, có khả năng gây xước trên bề mặt từ tính của đĩa, khiến dữ liệu bị mất đi cũng như làm xáo trộn khả năng hoạt động của ổ cứng.
- Bật – tắt máy nguồn liên tục
Thói quen này cũng sẽ làm ảnh hưởng đến tuổi thọ ổ cứng HDD, vì nó đòi hỏi ổ cứng phải truy suất nhiều lần. Nghĩa là ổ cứng quay nhiều hơn và nhanh bị mòn hơn so với việc để máy hoạt động chạy bình thường.
3Cách tăng tuổi thọ ổ cứng HDD giúp bền hơn
Thấu hiểu được các yếu tố làm ảnh hưởng đến tuổi thọ ổ cứng HDD, thì bạn cũng có thể cải thiện thời gian sử dụng loại ổ cứng này bằng cách khắc phục và hạn chế các yếu tố làm ảnh hưởng, cũng như áp dụng một số mẹo nhỏ sau:
Luôn đảm bảo chống sốc khi di chuyển
Dùng túi chống sốc laptop khi di chuyển giúp cho ổ cứng HDD được bảo vệ tốt hơn, tránh được tình trạng va đập gây trầy xước trên bề mặt đĩa (ảnh hưởng đến truy suất dữ liệu), nhất là tránh làm xáo trộn nhiều bộ phận chuyển động cơ học của ổ cứng (đặc biệt là bộ phận đầu đọc trên đĩa).
Chống quá nhiệt
Ổ cứng khi hoạt động sẽ tỏa nhiệt nóng, nếu nhiệt độ quá nóng có thể làm cháy các mạch điện tử hoặc biến đổi vật liệu bên trong ổ cứng HDD.
Vì thế, bạn nên chú ý đến việc đặt laptop ở những nơi thoáng mát, tránh đặt lên đùi, bề mặt nệm hoặc những nơi có môi trường nhiệt độ cao, bụi bẩn nhiều. Ngoài ra, sau khi sử dụng xong laptop, nếu muốn di chuyển, thì bạn nên chờ nguội máy trước khi cho vào túi chống sốc, túi xách để di chuyển.
Nên đọc kĩ thông tin khuyến cáo của nhà sản xuất về phạm vi nhiệt độ hoạt động cho phép của ổ cứng. Vì mỗi ổ cứng có thể được thiết kế hoạt động tối ưu trong một phạm vi nhiệt độ nhất định.
Chống phân mảnh ổ cứng
Việc phân mảnh ổ cứng quá nhiều làm ảnh hưởng gián tiếp đến tuổi thọ ổ cứng HDD, vì cần phải hoạt động tối đa để tìm các mảnh tập tin nằm phân tán khắp nơi trong ổ cứng, khiến ổ cứng bị hao mòn nhanh hơn.
Do đó, hãy dùng công cụ “Disk Defragmenter” có sẵn trên hệ điều hành máy tính, hoặc cài phần mềm chống phân mảnh để cải thiện tình trạng này.
Lưu ý: Chỉ thực hiện chống phân mảnh khi phát hiện ổ cứng bị từ 5-10% phân mảnh và cảm thấy tốc độ máy chạy nhanh hơn khi cài đặt phần mềm.
Không tắt máy đột xuất, liên tục
Nếu không sử dụng máy tính gần như nửa hoặc nguyên ngày, thì bạn nên tắt nguồn máy. Tuy nhiên, nếu chỉ rời một hoặc hai giờ, thì bạn sử dụng chế độ Hibernation, Standby hay Sleep để hệ thống tự ngắt nguồn điện vào ổ cứng cũng như tránh tình trạng hoạt động nhiều của ổ cứng, hao mòn nhanh.
Khi ở khu vực có điện áp không ổn định, nên ưu tiên dùng pin thay vì cắm sạc
Điện áp bất ổn làm giảm tuổi thọ ổ cứng HDD, vì thế ở những khu vực được đánh giá có nguồn điện bất thường, bạn nên sử dụng pin thay vì cắm sạc. Thậm chí bạn có thể nghĩ đến việc dùng một bộ ổn áp để giữ điện áp ổn định trong nhà, hoặc sử dụng bộ lưu điện (UPS) để dành riêng cho máy tính.
4Một số lỗi phổ biến gây ảnh hưởng đến tuổi thọ ổ cứng
Ổ cứng HDD có thể bị hỏng do một số nguyên nhân sau:
Nhà sản xuất chưa kiểm duyệt khi giao ổ cứng bị lỗi cho khách
Ổ cứng khi cài đặt vào máy làm cho hệ thống bị treo trong quá trình khởi động, hoặc không thể khởi động được. Ngoài ra, ổ cứng không được nhận trong tất cả hệ thống.
Cách khắc phục:
- Nếu trong thời gian bảo hành, người dùng liên hệ trực tiếp với nhà sản xuất, hoặc cửa hàng mua sản phẩm có chính sách bảo hành, để kiểm tra, và thay thế ổ cứng HDD mà không cần trả phí.
Lưu ý:
- Trường hợp bị lỗi nặng, dữ liệu quan trọng trong ổ cứng HDD có thể bị mất sau khi khắc phục lỗi.
- Trường hợp bị lỗi không nghiêm trọng, có thể sử dụng phần mềm chuyên nghiệp (Partition Recovery,…) để khôi phục dữ liệu.
Quạt tản nhiệt bị lỗi
Hệ thống quạt bị lỗi cũng làm cho hư hỏng ổ cứng HDD. Vì khi máy hoạt động, hệ thống bên trong máy tính nói chung, và ổ cứng nói riêng sẽ tỏa ra rất nhiều nhiệt. Nóng đến đỉnh điểm sẽ làm hư hỏng các linh kiện phần cứng bên trong, thậm chí gây chập mạch, cháy nổ nếu không kịp thời ngăn chặn.
Cách khắc phục:
- Kiểm tra quạt CPU đảm bảo nó chạy tốt
- Dùng keo tản nhiệt giữa các bộ tản nhiệt CPU để làm giảm nhiệt độ nóng khi máy hoạt động
- Dùng công cụ Stellar SMART để giúp người dùng phát hiện tình trạng ổ đĩa và các rủi ro xảy ra liên quan đến phần cứng, nhất những lỗi Bab setor trong ổ đĩa cứng khiến cho hệ thống đột ngột bị đóng băng.
Virus xâm nhập vào máy tính
Trong quá trình duyệt trình web, hay cài đặt phần mềm từ những nguồn không rõ ràng, uy tín, làm cho virus có cơ hội xâm nhập vào máy tính. Chúng có thể xóa dữ liệu trong ổ đĩa, làm thay đổi hoạt động của ổ cứng, thậm chí làm hỏng ổ cứng.
Cách khắc phục:
- Nên cài đặt phần mềm diệt virus có bản quyền, để bảo vệ máy tính tốt hơn.
- Cập nhật hệ thống thường xuyên, chương trình chống virus
- Nên thay ổ cứng sau thời gian sử dụng 3 đến 4 năm, để đảm bảo việc sao chép và di chuyển dữ liệu vào hệ thống khác được tốt hơn.
Sao lưu dữ liệu không khoa học, tràn lan
Việc sao lưu dữ liệu một cách tràn lan, không có khoa học, bạn sẽ khiến ổ cứng làm việc nhiều hơn để tìm kiếm các dữ liệu bạn yêu cầu. Đây là nguyên nhân gây ra lỗi Bad sector ổ cứng thường gặp nhất.
Cách khắc phục:
- Lưu trữ tập tin một cách khoa học, xóa những tập tin không cần thiết
- Nên cài đặt hệ điều hành bản gốc để tránh xung đột phần cứng.
Hy vọng những thông tin chia sẻ phía trên, sẽ giúp bạn biết được tuổi thọ trung bình của ổ cứng HDD là bao lâu, và khi nào cần phải thay mới cũng như sử dụng ổ cứng sao cho hiệu quả, bền lầu.